فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

بودجه سرمايه‌اى

بودجه سرمايه‌اى ـ capital budgetعبارت است از مجموعه طرح‌هاى سرمايه‌گذارى که يک وجه مشترک دارند؛ يعنى بازده هريک از اينها در دوره‌هاى بلندمدت بيش از يک سالبه‌دست مى‌آيد؛ براى مثال طرح‌هاى سرمايه‌گذاى براى دوره‌هاى ۵، ۱۰، ۱۵، يا حتى ۲۰ ساله امرى بسيار متداول است. چنين سرمايه‌گذارى‌هائى را سرمايه‌گذارى بلندمدت ـ term investment ـ long“ مى‌نامند.

تشخيص برخى سرمايه‌گذارى‌ها چندان مشکل نيست؛ مانند تشخيص هزينه‌هاى ساختمانى مربوط به ايجاد کارخانه توليدي، يا خريد ماشين‌آلات جديد و جايگزين کردن وسايل قديمى به‌جاى آن و در نتيجه بالا بردن ظرفيت کارخانه. اما تشخيص برخى سرمايه‌گذارى‌ها چندان ساده نيست؛ از جمله تشخيص هزينه‌هاى سنگين تبليغاتى و اجراء برنامه‌هاى تحقيق و توسعه که احياناً مستلزم سرمايه‌گذارى‌هاى چندين ساله خواهد بود. تعيين سودآورى اين قبيل طرح‌ها نيز نسبتاً مشکل است. متنوع ساختن فعاليت شرکت از راه خريد شرکت‌هاى گوناگون و ادغام آنها در يکديگر به‌منظور کاهش خطرهاى احتمالى نيز نمونه‌اى از سرمايه‌گذارى‌ها بلندمدت هستند. برخى شرکت‌ها دامنه فعاليت‌هاى خود را چنان گسترش داده و آنها را متنوع ساخته‌اند که به‌صورت نوعى مجتمع درآمده‌اند. يکى از اين مجتمع‌ها، مجموعه‌اى از شرکت‌ها است که تقريباً همه چيز (از قلم خودنويس تا هليکوپتر) توليد و عرضه مى‌کند. صنعت بانکدارى نيز نمونه جالبى از اين مقوله است. برخى شرکت‌ها فعاليت‌هاى خود را صرف خريد سهام بانک‌هاى ديگر مى‌کنند و برخى نيز توجه خود را معطوف فعاليت‌هاى ديگر از قبيل: داده‌پردازي، پرداخت وام‌هاى بلندمدت به شرکت‌ها (براى خريد ماشين‌آلات سنگين) و خريد اسناد مربوط به حساب‌هاى دريافتنى يا حق‌العمل‌کارى ـ factoringمى‌کنند.

مراحل اجرائى بودجه‌بندى سرمايه‌اى

بودجه‌بندى سرمايه‌اي فرآيندى است که مى‌توان بدان‌وسيله طرح‌هاى توجيه‌پذير را شناسائى کرد و به مورد اجراء گذاشت. مراحل اجرائى بودجه‌بندى سرمايه‌اى عبارتند از:

０.  تشخيص و شناسائى طرح‌هاى سرمايه‌گذارى

１.  ۲. ارزيابى و تعيين مطلوبيت هريک از طرح‌ها

２.  ۳. گزينش يا انتخاب طرح مطلوب

３.  ۴. طبقه‌بندى طرح‌ها و انتخاب بهترين آنها در صورتى‌که وجوه موجود براى تأمين مالى مجموعه‌اى از سرمايه‌گذارى‌ها کافى نباشد

４.  ۵. تجزيه و تحليل نتايج تصميمات گذشته که در مورد طرح‌ها سرمايه‌گذارى گرفته

احتمال دارد برخى طرح‌هاى سرمايه‌گذارى در يکى از چهار مرحله يادشده فوق رد شوند. نتايج به‌دست آمده از طرح‌هائى که پيش از اين به اجراء درآمده‌اند در مرحله پنجم موردتجزيه و تحليل قرار مى‌گيرند و در اين مرحله نسبت به ادامه يا توقف طرح، يا ايجاد تغييراتى در آن تصميم‌گيرى مى‌شود. اجراء طرح هنگامى متوقف مى‌شود که مديران شرکت اطمينان يابند که ادامه آن تأثيرى در افزايش ثروت سهامداران نخواهد داشت. مرورى بر تصميمات گرفته‌شده در گذشته موجب افزايش توانائى‌هاى مديريت شرکت در ارزيابى سرمايه‌گذارى‌هاى آينده و قضاوت در مورد آنها خواهد شد

بودجه‌بندى سرمايه‌اى را غالباً فرآيندى پويا مى‌دانند؛ زيرا مى‌توان طرح‌هاى مختلف را به‌صورت مستمر شناسائى کرد. امکان دارد که تغيير محيط بيرونى شرکت باعث تغيير مطلوبيت طرح‌ها سرمايه‌گذارى کنونى يا طرح‌هاى پيشنهادى شود. براى مثال اقدامات شرکت‌هاى رقيب، تحقيقات بازاريابي، چرخه‌هاى تجاري، تورم غيرمنتظره، مقررات جديد وضع‌شده و به‌ کارگيرى تکنولوژى‌هاى جديد ممکن است باعث تغيير مطلوبيت طرح‌هاى سرمايه‌گذارى‌هاى کنونى يا طرح‌هاى پيشنهادى شوند؛ بنابراين مراحل بودجه‌بندى سرمايه‌اى به‌صورت نوعى فعاليت مستمر شرکت درمى‌آيد

بودجه‌بندى سرمايه‌اى در شرکت‌ها

بودجه‌بندى سرمايه فرآيند مستمرى است که از آن در اجراء وظايف مختلف مديريت در سطوح مختلف شرکت استفاده مى‌شود. مديران بازاريابى و توليدى و مهندسى و مالى در شکل دادن به بودجه‌هاى سرمايه‌اى (که شرکت در آن خصوص تصميم مى‌گيرد( نقش اساسى دارند؛ به‌علاوه اعضاء ساير دواير نيز در فرآيند بودجه‌بندى سرمايه‌اى نقش‌هاى مهمى بر عهده دارند و در مواقع ضرورى و لحظات بحرانى از هيچ کمکى فروگذارى نمى‌کنند

نقش مديريت مالى در بودجه‌بندى سرمايه‌اى

ارزيابى مالى طرح‌هاى سرمايه‌گذارى بر عهده مديران مالى است. به دو نوع سرمايه‌گذارى بايد توجه کرد:

０.  سرمايه‌گذارى‌هائى که هدف آنها مستقيماً افزايش فروش و سود شرکت است

１.  ۲. سرمايه‌گذارى‌هائى که هدف آنها کاهش هزينه‌ها و در نتيجه افزايش سود شرکت است

２.  ماهيت اين نوع سرمايه‌گذارى‌ها ـ که اصولاً بلندمدت هستند ـ به‌گونه‌اى است که پس از تصميم‌گيرى سودآورى شرکت را براى چندين سال تحت تأثير قرار مى‌دهد. از ديدگاه مديريت مالي، هدف بودجه‌بندى سرمايه‌اى عبارت است از گزينش آن دسته از طرح‌هاى سرمايه‌گذارى بلندمدت که انتظار مى‌رود با اجراء آن طرح‌ها، ثروت صاحبان سهام به حداکثر برسد

داده‌هاى لازم براى ارزيابى طرح‌هاى سرمايه‌گذارى

ارزيابى مطلوبيت طرح‌هاى مختلف سرمايه‌گذارى مستلزم بررسى چند مرحله است. مدير مالى مسئول اجراء سه مرحله اصلى است: